Διατροφή & Αρθρίτιδα
Η αρθρίτιδα είναι η φλεγμονή μίας ή περισσοτέρων αρθρώσεων, που έχει ως αποτέλεσμα πόνο, πρήξιμο, δυσκαμψία και περιορισμό στις κινήσεις. Υπάρχουν πάνω από 100 διαφορετικά είδη αρθρίτιδας. Τα αίτια της αρθρίτιδας είναι κάποια βακτήρια, ιοί, κάποια αυτό- αντιγόνα, ορμονικοί παράγοντες ενώ ακόμα έχει φανεί να υπάρχει κάποια γενετική προδιάθεση με τη νόσο.
Ο επιπολασμός της αρθρίτιδας εντοπίζεται σε ένα ποσοστό περίπου 2% παγκοσμίως και εμφανίζεται πιο συχνά στις γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες.
Στοιχεία μαρτυρούν μειωμένη συχνότητα εμφάνισης αρθρίτιδας σε χώρες όπου τηρούνται οι αρχές της Μεσογειακής Διατροφής. Ακόμα, έχει βρεθεί ότι αυξημένη κατανάλωση μαγειρεμένων λαχανικών, ψαριών και ελαιόλαδου σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο εκδήλωσης αρθρίτιδας. Τέλος, ασθενείς που λαμβάνουν χαμηλά ποσοστά υδατανθράκων, βιταμινών και ανόργανων συστατικών και υψηλά ποσοστά κορεσμένου λίπους παρουσιάζουν υψηλότερη προδιάθεση εμφάνισης της νόσου.
Φαίνεται, ότι μπορεί να υπάρχει κάποια συσχέτιση μεταξύ της διατροφής και της μείωσης της δόσης των φαρμάκων που λαμβάνουν οι ασθενείς. Το φυλλικό οξύ συστήνεται να παρέχετε μέσω σκευάσματος ενώ ο σίδηρος, το ασβέστιο και η Βιταμίνη D σε επαρκή ποσότητα μέσω της διατροφής. Η δράση των πολυακόρεστων λιπαρών οξέων είναι ωφέλιμη για τους ασθενείς. Επομένως, μια δίαιτα πλούσια σε ψάρια συμβάλλει στη μείωση του πόνου και των συμπτωμάτων.
Συνολικά, μπορεί να λεχθεί ότι ασθενείς με αρθρίτιδα θα πρέπει να επιλέγουν τρόφιμα όπως ψάρια, ιχθυέλαια, θαλασσινά, αμύγδαλα, καρύδια, καθώς και σε μερικά φυτικά έλαια, όπως έλαια από λιναρόσπορο, ξηρούς καρπούς, και ελαιοκράμβη. Ευτυχώς, τα τελευταία χρόνια η ποικιλία τροφίμων πλούσιων σε Ω-3 και Ω-6 λιπαρά οξέα καθιστά τις διατροφικές αυτές επιλογές εύκολες και εύχρηστες και αυτό πρέπει να γίνει ξεκάθαρο σε ασθενείς οι οποίοι ψάχνουν τις κατάλληλες συμβουλές με σκοπό να βελτιώσουν ορθά τα διατροφικά τους πρότυπα με ή χωρίς συμπληρωματικές θεραπείες.
ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ
Βασικές αρχές: Το βασικό χαρακτηριστικό τρόφιμο στη διατροφή αυτή είναι το ελαιόλαδο, το οποίο είναι πλούσιο σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα και αντιοξειδωτικά συστατικά, όπως είναι η βιταμίνη Ε. Πιο αναλυτικά, στη Μεσογειακή διατροφή συστήνεται η καθημερινή κατανάλωση μη επεξεργασμένων δημητριακών, φρούτων, λαχανικών, ελαιόλαδου και γαλακτοκομικών προϊόντων. Επίσης, η κατανάλωση ψαριών, οσπρίων, πουλερικών, ελιών, ξηρών καρπών, πατάτας και αυγών υπάρχει σε εβδομαδιαία βάση. Σπάνια είναι, από την άλλη, η κατανάλωση κόκκινου κρέατος. Η σύσταση του συγκεκριμένου μοντέλου διατροφής περιλαμβάνει μέτρια κατανάλωση κόκκινου κρασιού (1 ποτήρι ανά ημέρα για τις γυναίκες και 2 ποτήρια ανά ημέρα για τους άνδρες). Τέλος, η υιοθέτηση καθημερινής άσκησης μέτριας έντασης (Jogging) για 30 λεπτά είναι απαραίτητη.
Μελέτες μαρτυρούν μειωμένη συχνότητα εμφάνισης αρθρίτιδας σε χώρες όπου τηρούνται οι αρχές της Μεσογειακής Διατροφής.. Η μεσογειακή διατροφή λοιπόν φαίνεται να έχει προστατευτικά αποτελέσματα στην ανάπτυξη της ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Τα φρούτα, τα λαχανικά και το ελαιόλαδο έχουν κυρίαρχη θέση στη μεσογειακή διατροφή και είναι πολύ καλές πηγές ουσιών με έντονη αντιοξειδωτική ικανότητα, όπως βιταμίνη C και Ε, καροτενοειδή και πολυφαινόλες. Το ψάρι που καταναλώνει ο ελληνικός πληθυσμός είναι φτωχότερο σε Ω-3 πολυακόρεστα λιπαρά οξέα από το ψάρι ωκεανού που καταναλώνουν οι Βόρειοι Ευρωπαίοι και αυτός μάλλον είναι και ο λόγος που σε μελέτες για τη επίδραση της Μεσογειακής Διατροφής στη ρευματοειδή αρθρίτιδα φαίνεται πως οι παράγοντες που συμβάλουν θετικά στην εξέλιξη της νόσου είναι η κατανάλωση ελαιόλαδου και μαγειρεμένων λαχανικών. Το ελαιόλαδο είναι πλούσιο σε ολεικό οξύ το οποίο έχει αντιφλεγμονώδεις δράσεις, ιδιαίτερα όταν αυτό καταναλώνεται ωμό, όμοιες με αυτές των Ω-3 πολυακόρεστων λιπαρών από το ιχθυέλαιο. Παράλληλα, η κατανάλωση μαγειρεμένων λαχανικών παρέχει μια ποικιλία αντιοξειδωτικών που συμβάλουν στον καλύτερο έλεγχο της φλεγμονής που προκαλεί η αρθρίτιδα.
Τέλος, όσον αφορά το διατροφικό προφίλ των ασθενών με αρθρίτιδα έχει φανεί ότι στις περισσότερες περιπτώσεις είναι ελλιπές με χαμηλή πρόσληψη υδατανθράκων, υψηλή πρόσληψη κορεσμένου λίπους και χαμηλή πρόσληψη βιταμινών και ανόργανων συστατικών συνεπώς η υιοθέτηση και εκπαίδευση των ασθενών για τις αρχές της Μεσογειακής διατροφής καθίσταται απαραίτητη και ιδιαίτερα ωφέλιμη.
ΤΡΟΦΙΜΑ
Ελαιόλαδο: πλούσιο σε μονόακόρεστα λιπαρά οξέα, 1 κουταλιά σούπας= 145 θερμίδες, 14.3mg (72%) ΒιταμίνηςΕ & 60.2 mcg (75%) Βιταμίνης Κ ανά 100 gr, 14 gr (69%) κορεσμένου λίπους ανά 100 gr
Τσιπούρα : πλούσια σε Ω-3 λιπαρά οξέα, 100 γρ παρέχουν 1.200-2.000mg ω-3 και ω-6 λιπαρών οξέων, 74 θερμίδες ανά 100 gr, 54mg (18%) χοληστερόλης ανά 100 gr, 227mg (23%) φωσφόρου ανά 100 gr, 1.8 mcg (31%) Βιταμίνης Β12
Ημίπαχο γιαούρτι: 100γρ= 50 θερμίδες, 120 mg (12%) ασβέστιο ανά 100 gr, 0.53 mcg (9%) Βιταμίνη Β12,
Άγριο ρύζι: 357 θερμίδες ανά 100 γρ, 6 γρ φυτικών ινών ανά 100 γρ, 433mg ( 43%) φώσφορος ανά 100γρ, 177mg (44%) μαγνήσιο ανά 100γρ
Αμύγδαλα: 575 θερμίδες ανά 100 γρ, 3.5 γρ κορεσμένου λίπους (19%) ανά 100 γρ, 12γρ (49%) φυτικές ίνες ανά 100 γρ, 1mg (59%) ριβοφλαβίνη ανά 100 γρ, 26.2 mg (131%) Βιταμίνη Ε ανά 100 γρ
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΟ
ΠΡΩΙΝΟ:
1 ημίπαχο γιαούρτι & 1 φέτα ψωμί του τοστ ολικής αλέσεως & 1 κουταλιά της σούπας ταχίνι
ΕΝΔΙΑΜΕΣΟ 1:
2 εποχιακά φρούτα ή 6 αποξηραμένα ή 1 ποτήρι χυμό από 2 φρέσκα φρούτα
ΜΕΣΗΜΕΡΙΑΝΟ:
1 φλιτζάνι νερόβραστες φακές & Σαλάτα εποχής από φρέσκα- ωμά λαχανικά,1 κουταλιά της σούπας ελαιόλαδο, 30 γρ τυρί χαμηλών λιπαρών (cottage cheese) & 1 φέτα ψωμί ολικής άλεσης
1 ποτήρι φυσικό χυμό πορτοκάλι
ΕΝΔΙΑΜΕΣΟ 2:
1 ημίπαχο γιαούρτι 2% & 1 κουταλιά της σούπας μέλι & 6 αμύγδαλα
ΒΡΑΔΙΝΟ:
100 γρ καπνιστό σολομό & Σαλάτα εποχής από φρέσκα- ωμά λαχανικά, 1 κουταλιά της σούπας ελαιόλαδο, 1 κουταλιά της σούπας ηλιόσποροι, 2 παξιμάδια
Tip: Σε μελέτη που πραγματοποιήθηκε από το Χαροκόπειο Παν/μιο έδειξε ότι οι ασθενείς με αρθρίτιδα οι οποίοι υιοθέτησαν της Αρχές της Μεσογειακής Διατροφής ανέφεραν βελτίωση στον πόνο και την γενικότερη υγεία τους.
Μαρκούση Μαριέττα
MSc στην Αθλητική Διατροφή, Κλινική Διαιτολόγος- Διατροφολόγος
