ΑΣΚΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΙΤΑ ΓΙΑ ΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙΔΙΑ

Ας δούμε καταρχάς γιατί μας ενδιαφέρουν τα επίπεδα τριγλυκεριδίων στο αίμα.

Μας ενδιαφέρουν διότι τα αυξημένα επίπεδα τριγλυκεριδίων αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του μεταβολικού συνδρόμου. Τα επίπεδα τριγλυκεριδίων μάλιστα αποτελούν και ένα από τα κριτήρια διάγνωσης του συνδρόμου αυτού, ενός συνδρόμου με επιπολασμό στην Ελλάδα 18%, βάση στοιχείων της μελέτης Attica, και 25%, βάση στοιχείων της μελέτης MetS-Greece Multicentre. Παράλληλα, τα υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων είναι η δεύτερη επικρατούσα δυσλιπιδαιμία στους ασθενείς με στεφανιαία νόσο, επικρατέστερη των υψηλών επιπέδων χοληστερόλης στις λιποπρωτεΐνες χαμηλής πυκνότητας (LDL).Όσο αυξάνονται τα επίπεδα τριγλυκεριδίων στο αίμα αυξάνεται και ο κίνδυνος στεφανιαίας νόσου, γεγονός που παρατηρείται και στα δύο φύλα. Μεταανάλυση έδειξε ότι για κάθε 1 milimole ανά λίτρο αύξηση στα επίπεδα τριγλυκεριδίων στο στάδιο νηστείας αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης στεφανιαίας νόσου κατά 14% στους άντρες και κατά 37% στις γυναίκες.

Εν αντιθέσει αν μιλάμε για επίπεδα τριγλυκεριδίων στο μεταγευμάτικο στάδιο (2-4 ώρες μετά το τελευταίο γεύμα) ο κίνδυνος για καρδιαγγειακές παθήσεις τετραπλασιάζεται για 1 περίπου millimole αύξηση. Συνεπώς φαίνεται ότι τα επίπεδα τριγλυκεριδίων στο μεταγευματικό στάδιο είναι πιθανώς ισχυρότερος παράγοντας κίνδυνου καρδιαγγειακών παθήσεων από τα επίπεδα τριγλυκεριδίων στο στάδιο νηστείας. Κατά συνέπεια, παρεμβάσεις που μειώνουν τα τριγλυκερίδια αίματος στο στάδιο νηστείας καθώς και στο μεταγευματικό στάδιο κρίνονται αναγκαίες για την πρόληψη και αντιμετώπιση καρδιαγγειακών παθήσεων.

Ας δούμε όμως τι είναι τα τριγλυκερίδια ή τριακυλογλυκερόλες όπως ορθότερα ονομάζονται. Είναι εστέρες της γλυκερόλης με 3 λιπαρά οξέα και είναι υδρόφοβα μόρια που μεταφέρονται στην κυκλοφορία του αίματος με τις λιποπρωτεΐνες. Οι

Ας δούμε όμως αν η άσκηση και η δίαιτα μπορούν να ελαττώσουν τα επίπεδα τριγλυκεριδίων αίματος. Από αρκετές μελέτες φάνηκε ότι μια και μόνο συνεδρία άσκησης είναι ικανή να μειώσει τα τριγλυκερίδια αίματος στο στάδιο νηστείας την επόμενη ημέρα. Η μείωση αυτή είναι της τάξης του 15 με 30 %, μια μείωση δηλαδή που θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι κλινικά σημαντική, δεδομένου ότι τέτοια μείωση παρατηρείται μετά από τη χρήση φαρμακευτικής αγωγής, όπως πχ. με φιμπράτες. Πόσο όμως διαρκεί αυτή η μείωση; Μετά την άσκηση, και για περίπου 12 με 24 ώρες, τα επίπεδα τριγλυκεριδίων μειώνονται σημαντικά.

Έχει φανεί ότι η ενεργειακή δαπάνη και όχι η ένταση της άσκησης είναι ο παράγοντας που καθορίζει την επίδραση. Πόση άσκηση όμως χρειάζεται; Για να έχει υποτριακυλογλυκερολαιμική δράση η άσκηση πρέπει να συνοδεύεται με ενεργειακό έλλειμμα 500-600 θερμίδων και άνω. Αν όμως συνδυάσουμε ήπια άσκηση ,με κατανάλωση 300 θερμίδων, με ήπια υποθερμιδική δίαιτα με μείωση της ενεργειακής πρόσληψης κατά 300 θερμίδες μειώνονται κατά περίπου 20% τα επίπεδα τριγλυκεριδίων στο στάδιο νηστείας και στο μεταγευματικό στάδιο. Ο συνδυασμός αυτός αποτελεί πιο πρακτικό και εφικτό στόχο από ότι η άσκηση μόνη της, ιδιαίτερα για άτομα που δεν μπορούν να ασκηθούν για παρατεταμένο χρόνο σε μέτριες ως υψηλές εντάσεις, όπως πολλά άτομα που ακολουθούν καθιστική ζωή. Μείωση της ενεργειακής πρόσληψης, μπορεί εύκολα να επιτευχθεί με μικρή μείωση της μερίδας φαγητού, ή με μείωση της τάξης των 30 γραμμαρίων μέτρια λιπαρού κρέατος, 1 φέτας ψωμιού, 2 κουταλιών του γλυκού βουτύρου και ενός φλιτζανιού αναψυκτικού. Ενώ η αύξηση στην ενεργειακή δαπάνη κατά 300 θερμίδες μπορεί να επιτευχθεί με τρέξιμο για 30 περίπου λεπτά, ή σχετικά έντονο βάδισμα για 70 λεπτά, ή χαλαρό περπάτημα, όπως μια βόλτα στο πάρκο για περίπου μιάμιση ώρα. Παρατηρούμε λοιπόν ότι η μείωση της ενεργειακής πρόσληψης μέσω δίαιτας και η άσκηση μπορούν να χρησιμοποιούνται ξεχωριστά, ή να συνδυάζονται, ανάλογα με τις δυνατότητες και προτιμήσεις του ατόμου. Επιπρόσθετα η σύσταση της δίαιτας μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδα τριγλυκεριδίων στο αίμα. Συγκεκριμένα δίαιτα πλούσια σε ω-3 λιπαρά οξέα όπως λιπαρά ψάρια, καρύδια, αντικατάσταση των κορεσμένων όπως λίπος κόκκινου κρέατος, μαγιονέζα, γλυκά από μονοακόρεστα όπως ελαιόλαδο, ανάλατοι ξηροί καρποί καθώς και μείωση της πρόσληψης κυρίως απλών υδατανθράκων όπως ζυμαρικά, ρύζι, άσπρο ψωμί, αναψυκτικά ελαττώνει την συγκέντρωση των τριγλυκεριδίων στο αίμα.

Μήπως τελικά μειώνοντας λίγο την ποσότητα του φαγητού μας και αυξάνοντας τη φυσική μας δραστηριότητα δώσουμε λύση στο πρόβλημα της υπερτριγλυκεριδαιμίας αντί να πληρώνουμε ακριβές φαρμακευτικές αγωγές; Ανεπιφύλακτα ναι! Και μην ξεχνάμε ότι με αυτόν τρόπο βελτιώνουμε τους περισσότερους δείκτες υγείας και αδυνατίζουμε!